II Niedziela Wielkiego Postu św. Grzegorza Palamasa

24.03.2019

Dzisiaj w drugą niedzielę Wielkiego Postu, wspominamy pamięć wielkiego obrońcy Prawosławia -  św. Grzegorza Palamasa arcybiskupa Tesalonik.

Św. Grzegorz żył na przełomie XIII i XIV wieku. Pochodził z arystokratycznej rodziny, a jego ojciec był wychowawcą dzieci ówczesnego cesarza. Przedwczesne odejście głowy rodziny Palamasów pozbawiło ją ojca. W związku z czym sam cesarz podjął się wychowania 5- letniego wtedy Grzegorza, który dorastał i kształcił się wraz z dziećmi cesarskimi.

Jednak życie dworskie nie było dla niego i już w młodzieńczym wieku udaje się on na św. Górę Atos, gdzie wzrasta duchowo w poście i modlitwie. Jego pobyt na Górze Bogurodzicy przerwały częste w tym czasie napaści tureckich piratów na klasztory. W związku z czym wraz z innymi mnichami postanowili udać się do Jerozolimy. Trasa ich podróży przebiegała przez Tesalonik, gdzie Palamas miał widzenie, w którym patron tesaloniczan, św. Dymitr nakazał mu zostać w tym mieście. Tam też pozostał , przyjmując święcenia kapłańskie.

Obowiązki kapłańskie święty Grzegorz połączył z życiem pustelnika - przez pięć dni w tygodniu przebywał w milczeniu oraz modlitwie, a jedynie w soboty i niedziele pasterz powracał do swojej trzody - celebrując nabożeństwa i głosząc homilie. – co pięknie obrazuje obecną strukturę Wielkiego Postu, wzorowanego właśnie przez Ojców Kościoła na tej praktyce ascetycznej.

Tymczasem w latach 30. XIV w. organizm Kościoła wschodniego zaatakowała choroba w postaci herezji barlaamitów negujących hezychazm i naukę o energiach Bożych, co ponownie ściągnęło świętego na Świętą Górę Atos. Po wieloletnich sporach atoscy mnisi z udziałem świętego sporządzili ogólną odpowiedź na zarzuty Barlaama - tak zwany "Tomos świętej góry". Św. Grzegorz Palamas dodatkowo sporządził tezy mówiące o tym, że Bóg jest niedostępny w swej istocie, ale ujawnia się w swoich energiach zwróconych ku światu i dostępnych naszemu doświadczeniu. W międzyczasie otrzymał on chirotonię biskupią z osadzeniem go na katedrze Tesalonik, jednak z powodu zawieruchy dziejowej nie mógł tam przebywać.

Dopiero na trzy lata przed śmiercią w wieku 60. lat święty wrócił do Tesalonik i tam zakończył swoje jakże owocne dla Prawosławia życie.

Niedziela ta stała się swoistą kontynuacją treści pierwszej Niedzieli Wielkiego Postu -Tryumfu Ortodoksji, bowiem święty ten jest nazywany „Obrońcą Prawosławia”, co szczególnie podkreślaliśmy na wczorajszej jutrzni w czytaniach kanonu ku czci świętego.

Co ciekawe niedziela ta w obecnym kształcie istnieje najkrócej ze wszystkich wielkopostnych w tradycji prawosławnej, bo od XIV wieku, kiedy to kanonizowano świętego arcybiskupa Tesalonik. Zauważmy przy tym jakże pięknie nasza Matka Cerkiew na przestrzeni wieków uformowała nabożeństwa i wspomnienia świętych na poszczególne niedziele Wielkiego Postu, ponieważ nie zawsze miał on dzisiejszą strukturę.  

I jeśli chodzi o formowanie się dzisiejszej drugiej niedzieli to początkowo była ona poświęcona wydarzeniu Przemienienia Pańskiego, które faktycznie miało miejsce 40 dni przed Męką Pańską, , czyli Wielkim Piątkiem. Ale Św. Ojcowie Cerkwi mając na uwadze jednak bardzo radosny charakter tego Wielkiego Święta, przenieśli je na 40. dzień przed świętem Podwyższenia Krzyża Pańskiego, zachowując tym samym w harmonijny sposób sens tych wydarzeń. A tego dopełnieniem było ustanowienie niedzieli św. Grzegorza Palamasa,  który w swych traktatach tak pięknie opisał energie Boże na podstawie Przemienienia Chrystusa na Taborze, a także był twórcą hezychazmu, czyli modlitwy Jezusowej, modlitwy serca, jakże potrzebnej dla nas teraz w okresie św. Czterdziesiątnicy.

W tym dniu, pierwszą Św. Liturgię dedykowaną dla dzieci i młodzieży, o godzinie 8:30 w dolnej świątyni celebrował ks. Paweł Korobeinikov, ks. Dawid Romanowicz, ks. d. Łukasz Leonkiewicz oraz ks. d. Andrei Enachi. Kazanie wygłosił ks. Dawid, a chórem dyrygował tradycyjnie psalmista Bogdan Kuźmiuk.

Nabożeństwu w górnej świątyni o godzinie 10:00 przewodniczył proboszcz naszej parafii ks. Adam Misijuk, a pomagali mu: ks. prot. Piotr Kosiński, ks. prot. Piotr Rajecki, ks. protodiakon Jerzy Dmitruk oraz ks. protodiakon Marek Zyc-Zyckowski. W trakcie Świętej Liturgii List Apostolski Świętego Apostoła Pawła do Hebrajczyków (Hbr 1, 10-2, 3) przeczytał lektor Andrzej Trofimiuk. Po przeczytaniu przez ks. protodiakona Jerzego Dmitruka dwóch fragmentów Świętej Ewangelii: według Świętego Apostoła i Ewangelisty Marka (Mk 2, 1-12) oraz fragmentu Świętej Ewangelii według Świętego Apostoła i Ewangelisty Jana (J 10, 9-16), kazanie wygłosił ks. prot. Piotr Kosiński. W swym słowie ks. Piotr przybliżył wiernym życie i nauczanie patrona dzisiejszej niedzieli – świętego Grzegorza Palamasa.

Na zapriczastnom ks. Adam opowiedział o bieżących sprawach oraz nadchodzących wydarzeniach związanych z życiem naszej parafii. Podczas nabożeństwa śpiewał chór parafialny kierowany przez prof. Włodzimierza Wołosiuka.

śk

zdjęcia: ks. Dawid Romanowicz, lek. Andrzej Trofimiuk, lek. Marcin Bielawski