I Warszawski Festiwal Małych Form Teatralnych „Drabina do nieba”

22.11.2019

W niedzielę 17 listopada na kulturalnej mapie Warszawy rozbłysło nowe światełko. W siedzibie Instytutu Głuchoniemych im. Ks. Jakuba Falkowskiego przy Placu Trzech Krzyży odbył się I Warszawski Festiwal Małych Form Teatralnych DRABINA DO NIEBA. Na zaproszenie organizatora, którym jest Parafia Prawosławna pw. Św. Jana Klimaka w Warszawie na Woli,        na Festiwal przybyli przedstawiciele władz samorządowych, Mazowieckiego Kuratorium,  Dyrekcje zaprzyjaźnionych szkół, przedszkoli, dzieci, rodzice oraz inni miłośnicy sztuki teatralnej w liczbie około 200 osób.  A co najważniejsze – przybyli aktorzy, reżyserzy i opiekunowie grup teatralnych, których występy stanowili samą materię Festiwalu.

Na twoich murach, Jeruzalem, postawiłem straże,
cały dzień i całą noc nigdy milczeć nie będą.
Wy, co przypominacie o Panu, sami nie miejcie wytchnienia

i Jemu nie dajcie spokoju,
dopóki nie odnowi i nie uczyni Jeruzalem

przedmiotem chwały na ziemi.

Te słowa z księgi proroka Izajasza, były skierowane do Izraelitów prawie trzy tysiące lat temu. Dzisiaj żyjemy w świecie, w którym z jednej strony bez przerwy słyszymy o konieczności krzewienia wartości uniwersalnych, z drugiej zaś z zaniepokojeniem obserwujemy proces postępującej, w wielu wypadkach natarczywej, sekularyzacji i desakralizacji życia człowieka            i społeczeństwa.  Mówienie o Bogu staje się czymś niewłaściwym, staje się niemalże tematem wstydliwym. Ten proces pozbawia te same wartości fundamentu, pozbawia poparcia autorytetu niepodważalnego – autorytetu Boskiego Absolutu. Idąc tą drogą wartości z pozoru uniwersalne stają się czymś relatywnym, zależnym od czynników przypadkowych i przemijalnych.

Dlatego, jak i w czasach proroka Izajasza, w nasze dni wielką wartość posiada każdy głos, który będzie przypominał zagubionej ludzkości o tym, że człowiek jest czymś więcej, niż kolonią komórek, pragnącą zaspokoić swoje najprostsze potrzeby, jest kimś, kto osiąga pełnię człowieczeństwa dopiero wtedy, gdy jego życie zaczyna się toczyć w sferze ducha, pozwalając wykroczyć poza granice świata, zdeterminowanego przez warunki lokalne lub sytuację historyczną. Podczas występów, posługując się językiem teatru, przypominali nam o tym  uczestnicy Festiwalu.

Jako pierwsza, na scenie Instytutu, została odtworzona teatralna przypowieść Rowerek na trzech kółkach w reżyserii pani Ludmiły Miłowanowej. Autorem tekstu jest mieszkający w Danii rosyjski pisarz Eugen Kluev, nazywany niekiedy współczesnym Andersenem, przez zamiłowanie do tworzenia krótkich opowiadań alegorycznych. Przed widzami wystąpił Witold Rogoziński, absolwent warszawskich warsztatów „O*Koło Teatralnych”.

Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Mały Rowerzysta i dorastający razem z nim Rowerek skłonili nas do refleksji nad tym, kto niewidzialnie prowadzi nas przez życie tak, abyśmy mogli bezpiecznie udać w wyśnioną podróż  do Pozaziemskich Dali. Chyba zbyteczne jest mówienie, że wzruszeni widzowie nie szczędzili braw artyście. 

Ludmiła Miłowanowa, która również wyreżyserowała kolejną teatralną przypowieść tego wieczoru, jest  Absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Mińsku, pedagogiem teatralnym z 40-letnim stażem, tłumaczem, reżyserem, konsultantką festiwali teatralnych na Białorusi i w Polsce, założycielką i Prezesem Zarządu Stowarzyszenia Kuźnia Przyjaźni. W ramach działań Stowarzyszenia, od wielu lat organizuje i prowadzi młodzieżowe warsztaty teatralne i warsztaty twórczego myślenia, reżyseruje spektakle, organizuje koncerty i inne kulturalne wydarzenia. Pani Ludmiła również należy do Komitetu organizacyjnego Festiwalu.

Kolejny występ przygotowała grupa teatralna przy Parafii Prawosławnej  św. Jana Klimaka na Woli w Warszawie. Przez wiele lat kolejne pokolenia dzieci i młodzieży –  uczniowie działającego przy Parafii Punktu Katechetycznego, uświetniają swoimi występami Parafialne spotkania Choinkowe, ostatnio również – uroczystości zakończenia roku szkolnego w Punkcie Katechetycznym przy Parafii. Właśnie z obserwacji zaangażowania młodzieży w te przedstawienia, ich duchowego rozwoju w przyjaznym środowisku rodzimej Parafii, zrodził się pomysł organizacji niniejszego Festiwalu.

Przypowieść teatralna Grający Zegar, stała się metaforyczną reminiscencją słów Pawła Apostoła: „Gdybym mówił językami ludzi i aniołów a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący”.

Opowieść Grającego Zegara rozbudziła w sercach widzów „cichą muzykę, maleńki fragment, zdaje się, jakiegoś menueta, bardzo starego i bardzo pięknego menueta. Należało przy nim się kłaniać, uśmiechać i bardzo mocno kochać wzajemnie”.

Następną odsłoną był występ grupy teatralnej z Parafii Prawosławnej św. Mikołaja Cudotwórcy w Topilcu. „ZaTopieni w historii”, jak podają sami aktorzy, to projekt artystyczno-edukacyjny, którego celem było zintegrowanie lokalnej społeczności i utrwalenie wspomnień najstarszych mieszkańców tej okolicy. Inicjatorem projektu jest ks. Jarosław Jóźwik, proboszcz parafii, kanclerz Akademii Supraskiej, prowadzącej szeroką działalność oświatową i kulturalną. Spektakl opowiada o losach mieszkańców Parafii Topilec koło Białegostoku od I Wojny Światowej i Bieżeństwa, przez 20-lecie międzywojenne, II Wojnę Światową oraz ich losy tuż po wojnie.

Scenariusz napisała Anna Kołosow-Ostapczuk. Reżyseria –  Katarzyna Siergiej                          i Anna Kołosow-Ostapczuk. Tytuł spektaklu  –  Czas wspomnieć Topilec.

Jak pozostać człowiekiem, zachować swoją tożsamość w ciężkich czasach – pozostaje ważnym pytaniem również i w naszych czasach. Grupa Teatralna „ZaTopieni w historii” po mistrzowsku przypomina o tym, że na te pytania pomaga nam odpowiedzieć nasza wiara.

Po przerwie widzowie mogli zanurzyć się w niesamowitej atmosferze spektaklu Nikt nie może być numerem w wykonaniu teatru działającego przy Fundacji OIKONOMOS. Przedstawienie powstało na podstawie książki Sergiusza Hackela, w tłumaczeniu ks. Henryka Paprockiego, dotyczącej bardzo barwnej, zwanej Matką Marią z ulicy Lourmel, współczesnej świętej, poetki, mniszki żyjącej w świeckim otoczeniu, pomagającej biedakom na ulicach Paryża, ratującej Żydów w czasie II Wojny Światowej, która została ukoronowana cierniowym wieńcem męczeństwa w obozie koncentracyjnym Ravensbruck. Scenariuszem i reżyserią zajęła się Joanna Troc z Teatru Czrevo.

Na scenie Instytutu aktorzy ukazali piękne świadectwo wiary, w niezwyciężoną moc serca, przepełnionego miłością do bliźniego. Dzięki nim, na oczach widzów, dokonało się to o czym mówiła Matka Maria Skobcowa: „Teraz spełniło się: połączyły w jednym i tym samym Bożym czasie, droga, co prowadzi do raju i życie, co trwa tylko raz”.

To był niesamowity wieczór. Posługując się metaforą zaczerpniętą z listów św. Apostoła Pawła, kilka godzin byliśmy uczestnikami dobrego wyścigu, w którym wszyscy zostaliśmy zwycięzcami. Jednakże na szczególne podziękowania zasłużyli ci, którzy odegrali przed widzami to wspaniałe misterium, zmuszając wszystkich śmiać się i płakać, myśleć i czuć.

Na zakończenie Festiwalu, na scenie zebrali się wszyscy uczestnicy, aby odebrać należne owacje i zasłużone nagrody.

Podsumowania i wręczenia nagród i dyplomów I Warszawskiego Festiwalu Małych Form teatralnych DRABINA DO NIEBA dokonał gospodarz Festiwalu, proboszcz Parafii św. Jana Klimaka, ks. Adam Misijuk. Wręczana uczestnikom Statuetka Festiwalowa, oparta na granitowym kamieniu drabinka, ilustruje cel i zamierzenia Festiwalu.

W filmie gruzińskiego reżysera Tengiza Abuładze - Pokajanie, w jednym z dialogów pada retoryczne pytanie: Po co komu droga, która nie prowadzi do świątyni?  Jest to jedna z projekcji odwiecznego  pytania dokąd zmierzamy? skierowanego do człowieka współczesnego.  Dlatego za podstawę statuetki posłużył kawałek autentyczny bruku, którym wyłożono drogę prowadzącą do naszej parafialnej świątyni. Każdy z granitowych kamieni ma niepowtarzalny kształt. Tak samo niepowtarzalną jest droga do Boga każdego, kto wypełnił salę Festiwalową. Ten kamień – to opoka wiary, na której opiera się drabina naszych zmagań duchowych.

Ks. Proboszcz, nie kryjąc wzruszenia, w pięknych słowach podziękował uczestnikom i widzom Festiwalu, wskazując na wielką wartość duchową i estetyczną podjętego przez nich wysiłku. Słowa szczególnej wdzięczności zostały skierowane pod adresem Dyrekcji i personelu Instytutu z panem Tadeuszem Adamcem, Dyrektorem Instytutu Głuchoniemych na czele, za możliwość korzystania, po raz kolejny, z gościnności tej wspaniałej placówki oświatowej o pięknych tradycjach.

ks. Paweł Korobeinikov

zdjęcia: Łukasz Troc